Σημαντικές πληροφορίες 3.000 χρόνων έφεραν στο φως οι παιδικοί τάφοι που αποκαλύφθηκαν στην περιοχή της Άλου, στο πλαίσιο των εργασιών βελτίωσης και διαπλάτυνσης της εθνικής οδού, που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια....
Οι εξήντα οκτώ συνολικά τάφοι αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο εργασιών που πραγματοποιήθηκαν κοντά στο ελληνιστικό τοίχος της Άλου, με αφορμή το παραπάνω έργο, και ανάγονται στην πρωτογεωμετρική εποχή -πρώιμη εποχή του σιδήρου (1000-900 π.Χ). Οι περισσότεροι τάφοι που αποκαλύφθηκαν, περιείχαν παιδικές ταφές, οι οποίες εντοπίζονται παραπλεύρως ή εντός οικιών, γεγονός που μαρτυρά την επιθυμία των γονέων να βρίσκονται κοντά στα παιδιά τους, ακόμη και μετά θάνατον. Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά δεδομένα είναι σύνηθες φαινόμενο της συγκεκριμένης περιόδου στην περιοχή μας ο ενταφιασμός των παιδιών εντός των οικισμών, στα ελεύθερα τμήματα μεταξύ των οικιών, ή ακόμη και εντός κτιρίων που δεν χρησιμοποιούνταν για κατοίκηση. Η συνήθεια αυτή έχει επιβεβαιωθεί και στον αρχαιολογικό χώρο στα Παλιά του Βόλου.
Το συγκεκριμένο εύρημα επιβεβαιώνει την κατοίκηση της Γεωμετρικής Περιόδου στην αρχαία Άλο, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους τύμβους που ανακαλύφθηκαν προγενέστερα στην θέση Βουλοκαλύβα. Οι τάφοι που αποκαλύφθηκαν κοντά στο τείχος της Άλου είναι παιδιών και ενηλίκων, ενώ ορισμένοι εξ αυτών, οι οποίοι δεν περιείχαν κτερίσματα, εκτιμάται ότι είναι μεταγενέστερης εποχής, ενδεχομένως υστερορωμαϊκής. Οι παιδικοί τάφοι είναι κιβωτιόσχημοι και λακκοειδείς, καλύπτονταν από πλάκες, προκειμένου να είναι προστατευμένοι και περιείχαν μικροσκοπικά αντικείμενα, τα οποία χρησιμοποιούσαν ενδεχομένως τα παιδιά στην καθημερινότητά τους.
Η χρήση ασβεστολιθικών πλακών στα τοιχώματα των τάφων δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς η συγκεκριμένη περιοχή, στην οποία λειτουργούσε μάλιστα λατομείο έως την δεκαετία του '60, διέθετε πάντα άφθονα πετρώματα. Οι ηλικίες των παιδιών ποικίλουν από βρέφη λίγων μηνών έως και παιδιά ηλικίας δέκα περίπου ετών, γεγονός που μαρτυρά τα υψηλά ποσοστά της παιδικής θνησιμότητας κατά την αρχαιότητα. Εντός των τάφων βρέθηκαν, παράλληλα, μικρογραφικά πήλινα αγγεία, χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης περιόδου, πόρπες, περόνες, μικρά κοσμήματα που ήταν τοποθετημένα πάνω στην ενδυμασία των παιδιών, επίσης βραχιολάκια, χαντρούλες, μεταλλικά ελάσματα, θήλαστρα, προπομποί των σύγχρονων μπιμπερό, καθώς και ένας χρυσός σφηκωτήρας που κοσμούσε τα μαλλιά μικρού κοριτσιού.
Οι ταφές, κτερισμένες και μη, εντοπίζονται σε μικρή απόσταση από την επιφάνεια του εδάφους και διατηρήθηκαν ανέπαφες επί 3.000 περίπου χρόνια, λόγω της χρήσης καλυπτήριων πλακών. Τα ευρήματα των τάφων έχουν μεταφερθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αλμυρού και για πρώτη φορά βλέπουν το φως της δημοσιότητας, μέσω του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ, αποκαλύπτοντας πτυχές μιας ολόκληρης περιόδου. Τα μικρά αγγεία που βρέθηκαν, εξάλλου, στους τάφους είναι καλής ποιότητος, δεδομένου ότι οι κάτοικοι της Άλου γνώριζαν τα μυστικά της επιλογής και επεξεργασίας του πηλού, γεγονός που τεκμηριώνεται από την ύπαρξη κεραμικών κλιβάνων της ίδιας εποχής. Τα δεδομένα που έχουν έρθει στο φως, δείχνουν ότι η Άλος παρήγαγε κεραμικά αντικείμενα και ενδεχομένως, ορισμένα εξ αυτών, βρίσκονται μέσα στους τάφους που έχουν ανακαλυφτεί.
Ταφικά έθιμα
Εντύπωση προκάλεσε, εξάλλου, στους αρχαιολόγους η αποκάλυψη μικρού κιβωτιόσχημου τάφου δίπλα ακριβώς σε αψιδωτό οικοδόμημα, καθώς και δύο κλιβάνων γεωμετρικής εποχής, που δείχνουν ότι υπήρξε κατοίκηση και αξιόλογη δράση στην Άλο και στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Στο εσωτερικό της αψίδας ενός κτιρίου αυτής της εποχής, βρέθηκαν, παράλληλα, στην θέση τους, οι βάσεις επτά πιθαριών, που αποτελούν τεκμήρια κατοίκησης και χρήσης του συγκεκριμένου χώρου. «Στη διάρκεια των ανασκαφών που πραγματοποιήσαμε από το 1998 έως το 2004 στο πλαίσιο των εργασιών βελτίωσης και διαπλάτυνσης της ΠΑΘΕ, επιβεβαιώσαμε την γεωμετρική κατοίκηση στην Άλο» αναφέρει η κ. Έλσα Νικολάου, υπεύθυνη για το έργο από πλευράς ΙΓ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και νυν αναπληρώτρια διευθύντρια του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Θεσσαλικών Σπουδών.
«Το συγκεκριμένο μεγάλο δημόσιο έργο, προσθέτει η ίδια, μας έδωσε την αφορμή να πραγματοποιήσουμε εκτεταμένες σωστικές ανασκαφές στην Άλο και σκάβοντας γύρω από το ελληνιστικό τείχος, ανακαλύψαμε ίχνη γεωμετρικής κατοίκησης και παιδικές ταφές στα ελεύθερα τμήματα του οικισμού και κοντά στα σπίτια της ίδιας περιόδου». Τα παραπάνω ευρήματα συμπληρώνουν το παζλ των αρχαιολογικών πληροφοριών για τις κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά την συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Όπως επισημαίνει μάλιστα η κ. Νικολάου «τα ταφικά έθιμα αντανακλούν μια υφιστάμενη κοινωνική πραγματικότητα. Τα υλικά κατάλοιπα των ταφικών εθίμων μας επιτρέπουν να «μεταφράσουμε» μόνο ένα ποσοστό συγκεκριμένων πράξεων που έλαβαν χώρα πριν από περίπου 3.000 χρόνια».
Οι τάφοι της Γεωμετρικής περιόδου, παράλληλα, μας δείχνουν την ιδιαίτερη συμπεριφορά των αρχαίων προς τους νεκρούς, κυρίως δε προς τα παιδιά. «Τα συγκεκριμένα ταφικά έθιμα, που είναι συνήθη, συναντώνται σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στην περιοχή μας. Έχουν βρεθεί πρωτογεωμετρικές παιδικές ταφές, κτερισμένες και μη, εντός οικισμών, γύρω από οικίες και στα ελεύθερα τμήματα των οικισμών» υπογραμμίζει η αναπληρώτρια διευθύντρια του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Θεσσαλικών Σπουδών. Οι τάφοι έχουν διατηρηθεί στην θέση όπου βρέθηκαν και σε μικρή απόσταση από την επιφάνεια του εδάφους, αποκαλύπτοντας στοιχεία μιας μακρινής εποχής, που παρουσιάζει, ωστόσο, έντονο ενδιαφέρον για τους μεταγενέστερους.
Ταχυδρόμος (ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ)
